دیابت
مرور كلي
دیابت شیرین به گروهی از بیماری ها گفته می شود که بر نحوه استفاده بدن از قند خون )گلوکز(
تأثیر می گذارد. گلوکز برای سالمتی شما حیاتی است زیرا منبع مهمی از انرژی برای سلولهایی
است که عضالت و بافتهای شما را تشکیل می دهند. همچنین منبع اصلی سوخت مغز شماست.
دیابت از نظر نوع متفاوت است. اما، مهم نیست که شما چه نوع دیابتی داشته باشید، مقدار
زیاد قند در خون می تواند منجر به مشکالت جدی در سالمتی شود.
دیابت شيرين پايدار شامل دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 مي باشد. دیابت ناپايدار شامل پیش
دیابت )هنگامی که سطح قند خون شما باالتر از حد طبیعی است، اما آنقدر باال نیست که بتوان
آن را به عنوان دیابت طبقه بندی کرد( و دیابت حاملگی )در دوران بارداری اتفاق می افتد اما ممکن
است پس از زایمان کودک برطرف شود( مي باشد.
عاليم و نشانه ها
عاليم دیابت با توجه به میزان قند خون متفاوت است. برخی از افراد، به ویژه کسانی که پیش
دیابت یا دیابت نوع 2 دارند، ممکن است در ابتدا عاليمی را تجربه نکنند. در دیابت نوع ،1 عالئم
به سرعت ظاهر می شود.
برخی از عاليم و نشانه های دیابت نوع 1 و 2 عبارتند از:
تشنگی )پرنوشي(
تکرر ادرار
گرسنگی شدید
کاهش وزن بدون دلیل
وجود کتون در ادرار )کتون ها محصول جانبی تجزیه عضالت و چربی هستند که در صورت عدم
وجود انسولین کافی در بدن اتفاق می افتد(
خستگی
تحریک پذیری
تاری دید
ترميم كند زخم ها
ابتال به عفونت های مکر ر، مانند عفونت لثه یا عفونت های پوستی و عفونت های واژن
دیابت نوع 1 می تواند در هر سنی ایجاد شود، گرچه اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر می
شود. دیابت نوع 2 در هر سنی ممکن است ایجاد شود، اگرچه اغلب این بیماری در افراد باالی 40
سال بیشتر دیده می شود.
چه موقع به پزشک مراجعه مي کنیم
در صورت مشاهده عالي م احتمالی دیابت، با پزشک خود تماس بگیرید . هرچه بیماری زودتر
تشخیص داده شود، بهتر كنترل مي شود.
اگر ديابت براي شما تشخيص داده شده باشد، تا زمان كنترل فند خون حتما بصورت منظم با
پزشك مراجعه نماييد.
علل
برای درک دیابت، ابتدا باید بفهمید که چگونه گلوکز به طور معمول در بدن پردازش می شود.
انسولین چگونه کار می کند
انسولین هورمونی است که از غده ای واقع در پشت و زیر معده )پانکراس( ترشح مي شود.
لوزالمعده)پانكراس( انسولین را در جریان خون ترشح می کند. انسولین موجود در گردش خون
سبب ورود قند داخل سلول مي شود، كه كاهش قند خون را به همراه دارد. با پایین آمدن سطح
قند خون، ترشح انسولین از پانکراس نیز کاهش می یابد.
نقش گلوکز
گلوکز ) قند( منبع انرژی سلول است که عضالت و سایر بافت ها را می سازند. گلوکز از دو منبع
اصلی تأمین می شود: غذا و کبد.
شکر در جریان خون جذب می شود، جایی که با کمک انسولین وارد سلول می شود.
گلوكوز در کبد ذخیره و تولید می کند.
هنگامی که سطح گلوکز شما پایین است، مانند زمانی که مدتی غذا نخورده اید، کبد گلیکوژن
ذخیره شده را به گلوکز تجزیه می کند تا سطح گلوکز شما را در یک حد نرمال نگه دارد.
علل دیابت نوع 1
علت دقیق دیابت نوع 1 ناشناخته است. آنچه شناخته شده است این است که سیستم ایمنی
بدن که به طور معمول با باکتریها یا ویروسهای مضر مقابله می کند، به سلولهای تولید کننده
انسولین در لوزالمعده حمله کرده و آنها را از بین می برد. با این کار ترشح انسولين كم و يا قطع
مي شود. قند به جای اینکه به سلول های شما منتقل شود، در جریان خون شما جمع می شود.
تصور می شود که ديابت نوع 1 به دلیل ترکیبی از ژنتیک )ارث( و عوامل محیطی ایجاد می
شود، هرچند که علت دقيق این عوامل هنوز مشخص نیست.
دالیل پیش دیابت و دیابت نوع 2
در پیش دیابت )که می تواند منجر به دیابت نوع 2 شود( و در دیابت نوع ،2 سلول های شما در
برابر عملکرد انسولین مقاوم می شوند و لوزالمعده شما قادر به تولید انسولین کافی برای غلبه بر
این مقاومت نیست.
اعتقاد بر این است که عوامل ژنتیکی و محیطی نیز در ایجاد دیابت نوع 2 نقش دارند. اضافه وزن
به شدت با ابتال به دیابت نوع 2 ارتباط دارد، اما همه افراد مبتال به نوع 2 دارای اضافه وزن نیستند.
دالیل دیابت بارداری
در دوران بارداری، جفت، هورمون هایی تولید می کند تا دوران حاملگي شما طي شود. این هورمون
ها سبب مقاومت بیشتر سلول ها در برابر انسولین می شوند .به طور معمول، لوزالمعده شما با
ترشح انسولین اضافی برای غلبه بر این مقاومت پاسخ می دهد. اما گاهی اوقات پانکراس قادر به
ادامه کار نیست. در اين صورت، مقدار کمی گلوکز وارد سلول های شما می شود و مقدار بيشتر
آن در خون شما باقي می ماند و در نتیجه دیابت بارداری ایجاد می شود.
عوامل خطر
عوامل خطر دیابت به نوع دیابت بستگی دارد.
عوامل خطر برای دیابت نوع 1
اگرچه علت دقیق دیابت نوع 1 ناشناخته است، اما عواملی که ممکن است نشانه افزایش خطر
باشند عبارتند از:
سابقه خانوادگ ی: اگر والدین یا خواهر يا برادر شما دیابت نوع 1 داشته باشند خطر ابتال به ديابت
در شما افزایش می یابد.
فاکتورهای محیطی: شرایطی مانند قرار گرفتن در معرض بیماری ویروسی احتما اال در دیابت نوع
1 نقش دارد.
وجود سلولهای حمله كننده به سیستم ایمنی بدن )آنتی بادی ها( : گاهی اوقات اعضای خانواده
افراد مبتال به دیابت نوع 1 از نظر وجود آنتی بادی های دیابت مورد آزمایش قرار می گیرند. اگر
این آنتی بادی ها را داشته باشید، احتمال ابتال به دیابت نوع 1 افزایش می یابد. اما همه کسانی
که این آنتی بادی ها را دارند به دیابت مبتال نمی شوند.
جغرافیا زندگی
عوامل خطر برای پیش دیابت و دیابت نوع 2
وزن: هرچه بافت چربی بیشتری داشته باشید، مقاومت سلول های شما در برابر انسولین بیشتر
می شود.
بی تحرکی: هرچه فعالیت کمتری داشته باشید، خطر ابتال در شما بیشتر می شود. فعالیت بدنی
به شما کمک می کند تا وزن خود را کنترل کنید، از گلوکز به عنوان انرژی استفاده می کند و سلول
های شما را نسبت به انسولین حساس می کند.
سابقه خانوادگی: اگر والدین یا خواهر یا برادر شما به دیابت نوع 2 مبتال شوند خطر ابتال در شما
افزایش می یابد.
سن: با افزایش سن خطر ابتال افزایش می یابد. ممکن است علت آن عدم تمایل به ورزش، تحرك
كمتر و به دنبال آن از دست دادن توده عضالنی وكسب چربي بيشتر باشد. اما دیابت نوع 2 در
بین کودکان، نوجوانان و بزرگساالن نیز در حال افزایش است.
دیابت بارداری: اگر در دوران بارداری به دیابت بارداری مبتال شده باشید، بعداا خطر ابتال به پیش
دیابت و دیابت نوع 2 افزایش می یابد. اگر نوزادی با وزن بیش از 4 کیلوگرم به دنیا آورده اید، در
معرض خطر دیابت نوع 2 نیز هستید.
سندرم تخمدان پلی کیستیک: برای زنان، داشتن سندرم تخمدان پلی کیستیک )بیماری شایع که
با قاعدگی نامنظم، رشد موهای زائد و چاقی مشخص می شود( خطر دیابت را افزایش می دهد.
فشار خون باال: داشتن فشار خون بیش از 90/140 میلی متر جیوه با افزایش خطر ابتال به دیابت
نوع 2 ارتباط دارد.
سطح غیر طبیعی کلسترول و تری گلیسیرید: كاهش چربي خوب )HDL )و يا افزايش چربي بد
)LDL )و كلسترول در خون شانس ابتال به ديابت نوع 2 را افزايش مي دهد.
نژاد یا قومیت
عوامل خطر دیابت بارداری
هر زن بارداری می تواند به دیابت بارداری مبتال شود، اما برخی از زنان بیشتر از دیگران در معرض
خطر هستند. عوامل خطر دیابت بارداری عبارتند از:
سن: زنان باالی 25 سال در معرض خطر بیشتری هستند.
سابقه خانوادگی یا شخصی: در صورت مبتال بودن به پيش ديابت یا ابتال اعضای نزدیک خانواده
به دیابت نوع ،2 خطر ابتال به ديابت بارداري افزایش می یابد. همچنین اگر در دوران بارداری قبلی
به دیابت بارداری مبتال شده باشيد يا نوزاد بسیار بزرگی به دنیا آورده اید و یا اگر مرده زایی بدون
دلیل داشته اید بیشتر در معرض خطر هستید.
وزن: اضافه وزن قبل از بارداری خطر ابتال را افزایش می دهد.
نژاد یا قومیت.
عوارض
عوارض طوالنی مدت دیابت به تدریج ایجاد می شود. هرچه مدت بیشتری به دیابت مبتال باشید
)هرچه میزان قند خون شما کمتر کنترل شود( خطر عوارض بیشتر است. عوارض دیابت مي تواند
سبب ايجاد معلوليت و یا حتی تهدید کننده زندگی باشد. عوارض احتمالی عبارتند از:
بیماری هاي قلب و عروق : دیابت به طور چشمگیری خطر ابتال به مشکالت مختلف قلبی عروقی را
افزایش می دهد، از جمله بیماری عروق کرونر همراه با درد قفسه سینه )آنژین(، حمله قلبی، سکته
مغزی و تنگی عروق )تصلب شرایین(.
آسیب عصبی )نوروپاتی(: قند اضافی می تواند به دیواره رگهای خونی ریز )مویرگ ها( آسیب
برساند. این می تواند سبب گزگز، بی حس، سوزش یا درد شود که معمو اال از نوک انگشتان پا و يا
دست شروع می شود و به تدریج به سمت باال گسترش می یابد.
در صورت عدم درمان، حس درد و حس گرما و سرما در اندام آسيب ديده از بين مي رود. آسیب
به اعصاب مربوط به دستگاه گوارش می تواند سبب مشکالت تهوع ، استفراغ، اسهال یا یبوست
شود. برای مردان، ممکن است منجر به اختالل نعوظ شود.
آسیب کلیه )نفروپاتی(: کلیه ها حاوی میلیون ها رگ خونی کوچک )گلومرول( هستند که خون
شما را فیلتر می کنند. دیابت می تواند به این سیستم فیلتر ظریف آسیب برساند. آسیب شدید
می تواند منجر به نارسایی کلیه یا از بين رفتن فعاليت كليه شود.
آسیب چشم )رتینوپاتی(: دیابت می تواند به عروق خونی شبکیه )رتینوپاتی دیابتی( آسیب
برساند و به طور بالقوه منجر به کوری شود. همچنین دیابت خطر ابتال به سایر بیماری های جدی
بینایی مانند آب مروارید و گلوکوم را افزایش می دهد.
آسیب به پا : آسیب عصبی در پاها یا جریان خون ضعیف در پاها خطر بيماري هاي مختلف را در
پا افزایش می دهد. بریدگی و تاول می تواند به عفونت های جدی تبديل شوند، که غالباا بهبود
ناچیزی دارند. این عفونت ها در نهایت ممکن است به قطع انگشت پا ، یا پا نیاز داشته باشند.
بيماري هاي پوست ي : دیابت ممکن است شما را مستعد ابتال به مشکالت پوستی، از جمله عفونت
های باکتریایی و قارچی کند.
اختالل شنوایی : مشکالت شنوایی بیشتر در افراد دیابتی دیده می شود.
بیماری آلزایمر: دیابت نوع 2 ممکن است خطر ابتال به زوال عقل مانند بیماری آلزایمر را افزایش
دهد. هرچه کنترل قند خون ضعیف تر باشد، خطر افزايش مي يابد.
افسردگی: عالئم افسردگی در افراد مبتال به دیابت نوع 1 و 2 شایع است. افسردگی می تواند بر
مدیریت دیابت تأثیر بگذارد.
عوارض دیابت حاملگی
نوزادان بدنيا آمده از زنانی که به دیابت بارداری مبتال هستند، اغلب سالم مي باشند. با این حال،
سطح قند خون درمان نشده یا کنترل نشده می تواند مشکالتی را برای مادر و نوزاد ایجاد کند.
عوارضی كه در کودکان می تواند در نتیجه دیابت حاملگی رخ دهد ، عبارت است از:
گلوکز اضافی: گلوكوز اضافي می تواند از جفت عبور کند که سبب تولید انسولین اضافی در
لوزالمعده کودک می شود. این می تواند سبب بزرگ شدن بیش از حد کودک شود )ماکروزومی(.
نوزادان بسیار بزرگ احتما اال به سزارین نیاز دارند.
قند خون پایین: گاهی اوقات نوزادان مادران مبتال به دیابت حاملگی اندکی پس از تولد دچار افت
قند خون )هیپوگلیسمی( می شوند زیرا تولید انسولین در بدن آنها زیاد است. با تغذیه سریع و
گاهی محلول گلوکز داخل وریدی می تواند سطح قند خون کودک را به حد طبیعی رساند.
دیابت نوع 2 تاخيري: نوزادان مادرانی که به دیابت بارداری مبتال هستند بیشتر در معرض خطر
ابتال به چاقی و دیابت نوع 2 در زندگی قرار دارند.
مرگ: دیابت حاملگی درمان نشده می تواند منجر به مرگ کودک قبل یا اندکی پس از تولد شود.
عوارضی كه در مادران می تواند در نتیجه دیابت حاملگی رخ دهد، عبارت است از:
پره اکالمپسی: این وضعیت با فشار خون باال، دفع پروتئین در ادرار و ورم پاها مشخص می شود.
پره اکالمپسی می تواند برای مادر و نوزاد به عوارض جدی و یا حتی مرگ منجر شود.
ابتال به دیابت حاملگی مجدد: هنگامی که در یک حاملگي به دیابت بارداری مبتال شدید، احتمال
دارد که با حاملگي بعدی دوباره به آن مبتال شوید. همچنین با افزایش سن احتمال ابتال به دیابت
نوع 2 بیشتر می شود.
عوارض پیش دیابت
پیش دیابت ممکن است به دیابت نوع 2 تبدیل شود.
پیشگیری
نمی توان از دیابت نوع 1 پیشگیری کرد. سبک زندگی سالم جهت پيشگري و درمان پیش دیابت
، دیابت نوع 2 و دیابت بارداری کمک می کند كه شامل:
مصرف غذاي سالم: غذاهای کم چرب و كم کالری و با فیبر بیشتر انتخاب کنید. از میوه ها ،
سبزیجات و غالت کامل بیشتر مصرف کنید. برای جلوگیری از کسالت تنوع غذايي را بيشتر كنيد.
فعالیت بدنی بیشتری داشته باشید : روزانه 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط داشته باشید، پیاده
روی تند انجام دهید، دوچرخه سواري كني د، شنا كنيد. اگر نمی توانید در یک روز تمرین طوالنی
داشته باشيد، آن را به جلسات کوچکتر در طول روز تقسیم کنید.
وزن اضافی را از دست دهید: اگر اضافه وزن دارید، حتی از دست دادن 7 درصد از وزن بدن می
تواند خطر دیابت را کاهش دهد.
سعی نکنید در دوران بارداری بدون دستور پزشك الغر شوید. با پزشک خود در مورد اینکه چقدر
اضافه وزن در دوران بارداری طبيعي است، صحبت کنید.
برای اینکه وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید، روی تغییرات همیشگی در عادات غذایی و
ورزشی تمرکز کنید. با یادآوری فواید از دست دادن وزن مانند سالمت قلبی، انرژی بیشتر و بهبود
عزت نفس، به خود انگیزه دهید.
گاهی اوقات استفاده از داروها نیز گزینه مهمی می باشد. داروهای خوراکی دیابت مانند متفورمین
)گلوکوفاژ ، گلومزا و…( ممکن است خطر ابتال به دیابت نوع 2 را کاهش دهد، اما انتخاب سبک
زندگی سالم همچنان ضروری است. حداقل سالی یک بار قند خون خود را چک کنید.
تشخیص
عاليم دیابت نوع 1 اغلب به طور ناگهانی ظاهر می شود. از آنجا که عالئم انواع ديگر دیابت و
پیش دیابت به تدریج بروز می کند ممکن است بيماري دير تشخيص داده شود، انجمن دیابت
آمریکا رهنمودهای غربالگری را توصیه کرده است. ADA توصیه می کند افراد زیر از نظر دیابت
غربال شوند:
هر فردي با شاخص توده بدنی )BMI )باالتر از ،25 صرف نظر از سن و دارای يكي از عوامل خطر
همانند فشار خون باال، سطح غیر طبیعی کلسترول، سبک زندگی بی تحرک، سابقه سندرم تخمدان
پلی کیستیک یا بیماری قلبی و يا مبتال بودن یکی از نزدیکان به دیابت توصيه به انجام غربالگري
قند خون مي شود.
به افراد مسن تر از 45 سال توصیه می شود غربالگری اولیه قند خون را انجام دهند و پس از آن،
در صورت طبیعی بودن نتایج، هر سه سال یکبار غربالگری شود.
به هر خانمی که دیابت حاملگی داشته باشد، توصیه می شود هر سه سال یکبار از نظر دیابت
غربالگری شود.
به هر فردی که مبتال به دیابت است توصیه می شود هر ساله آزمایش ديابت را انجام دهد.
آزمایشات مربوط به دیابت نوع 1 و 2 و پیش دیابت
آزمایش هموگلوبین گلی كوريله )C1A): این آزمایش خون که نیازی به ناشتا بودن ندارد، میزان
متوسط قند خون شما را در طی دو تا سه ماه گذشته نشان می دهد. درصد قند خون متصل به
هموگلوبین، پروتئین حامل اکسیژن در گلبول های قرمز را اندازه گیری می کند.
سطح 6.5 C1A درصد یا باالتر در دو آزمایش جداگانه نشانگر ابتال به دیابت است. C1A بین 5.7
تا 6.4 درصد نشان دهنده پیش دیابت است. کمتر از 5.7 طبیعی است.
اگر شرایط خاصی دارید که می تواند نتایج آزمایش C1A را به صورت کاذب نشان دهد )مانند
باردار بودن یا فرم هموگلوبین غیرمعمول(، پزشک شما ممکن است از آزمایش های زیر برای
تشخیص دیابت استفاده کند:
آزمایش قند خون تصادفی: نمونه خون در یک زمان تصادفی گرفته می شود. صرف نظر از آخرین
زمان غذا خوردن، سطح قند خون تصادفی 200 میلی گرم در دسی لیتر یا باالتر، دیابت را نشان می
دهد.
آزمایش قند خون ناشتا: پس از ناشتایی شبانه، نمونه خون گرفته می شود. سطح قند خون ناشتا
کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر طبیعی است. سطح قند خون ناشتا از 100 تا 125 میلی گرم
در دسی لیتر پیش دیابت در نظر گرفته می شود. اگر در دو آزمایش جداگانه 126 میلی گرم در
دسی لیتر یا باالتر باشد، مبتال به دیابت هستید.
تست تحمل گلوکز خوراکی: برای این آزمایش، شما شب ناشتا می مانید، و سطح قند خون ناشتا
اندازه گیری می شود. سپس یک مایع شیرین می نوشید و سطح قند خون برای دو ساعت آینده
آزمایش می شود.
سطح قند خون کمتر از 140 میلی گرم در دسی لیتر طبیعی است. بیش از 200 میلی گرم در دسی
لیتر پس از دو ساعت نشان دهنده دیابت است. خواندن بین 140 تا 199 میلی گرم در دسی لیتر
نشان دهنده پیش دیابت است.
در صورت مشكوك بودن به دیابت نوع ،1 ادرار شما مورد آزمایش قرار می گیرد تا وجود فرآورده
جانبی تولید شده در ادرار س)كتون( مورد بررسی قرار گیرد. پزشک شما همچنین آزمایشی را برای
بررسی اینکه آیا سلول های تخریب کننده سیستم ایمنی به نام آنتی بادی ها دارید، انجام می
دهد.
آزمایشات مربوط به دیابت بارداری
پزشک در اوایل بارداری عوامل خطر برای دیابت بارداری را ارزیابی می کند:
اگر در معرض خطر باال برای ابتال به دیابت بارداری هستید ) به عنوان مثال، اگر چاق هستید، در
حاملگی قبلی دیابت بارداری داشته اید یا مادر، پدر، خواهر و برادر یا فرزندی مبتال به دیابت دارید (
ممکن است پزشک در اولین ویزیت، آزمایش دیابت را انجام دهد.
اگر در معرض خطر متوسط ابتال به دیابت بارداری هستید، در سه ماهه دوم بارداری )به طور معمول
بین هفته های 24 تا 28 بارداری( آزمایش غربالگری را انجام خواهید داد.
پزشک ممکن است از آزمایش های غربالگری زیر استفاده کند:
آزمایش چالش گلوکز: آزمون چالش گلوکز با نوشیدن محلول آب قند آغاز خواهد شد. یک ساعت
بعد، آزمایش خون برای اندازه گیری سطح قند خون انجام می شود. سطح قند خون زیر 140 میلی
گرم در دسی لیتر در آزمایش چالش گلوکز طبیعی می باشد.
اگر سطح قند خون از حد طبیعی باالتر باشد، این فقط بدان معنی است که خطر دیابت بارداری
بیشتر است. پزشک برای تعیین اینکه آیا مادر مبتال به دیابت بارداری است ، آزمایش های دیگری
را نیز انجام می دهد.
تست تحمل گلوکز: برای بررسی دقیق تر یک شب مادر ناشنا می ماند و صبح سطح قند خون
ناشتا اندازه گیری می شود. سپس یک محلول شیرین داده می شود و سطح قند خون هر ساعت
به مدت سه ساعت بررسی می شود.اگر حداقل دو بار قند خون از مقادیر طبیعی تعیین شده برای
هر سه ساعت آزمایش باالتر باشد، دیابت بارداری تشخیص داده می شود.
درمان
با توجه به نوع دیابت، انسولین و داروهای خوراکی ممکن است در درمان مورد استفاده قرار گیرد.
داشتن رژیم غذایی سالم، حفظ وزن مناسب و شرکت در فعالیت های منظم نیز از عوامل مهم در
کنترل دیابت هستند.
درمان انواع دیابت
بخش مهمی از مدیریت دیابت حفظ وزن سالم از طریق رژیم غذایی سالم و برنامه ورزشی است:
تغذیه سالم: رژیم غذایی باید بیشتر بر روی میوه ها، سبزیجات، پروتئین های بدون چربی و
غالت کامل )غذاهایی که دارای مقدار زیادی فیبر هستند و چربی و کالری کمی دارند( متمرکز گردد
و چربی های اشباع شده، کربوهیدرات های تصفیه شده و شیرینی جات کاهش داده شود. در
واقع، این بهترین برنامه غذایی برای کل خانواده است. غذاهای شیرین هر چند وقت یکبار خوب
هستند. متخصص تغذیه می تواند کمک کند یک برنامه غذایی متناسب با اهداف درمانی،
ترجیحات غذایی و سبک زندگی شما ایجاد کند.
فعالیت بدنی: همه به ورزش های هوازی منظم نیاز دارند و افرادی که دیابت دارند نیز از این
قاعده مستثنی نیستند. ورزش با انتقال قند به سلولهای بدن )جایی که برای انرژی استفاده می
شود(، سطح قند خون را کاهش می دهد. ورزش همچنین حساسیت به انسولین را افزایش می
دهد، این بدان معناست که بدن برای انتقال قند به سلولهای به انسولین کمتری نیاز دارد.
فعالیت هایی را که از آن لذت می برید مانند پیاده روی، شنا و یا دوچرخه سواری را انجام دهید.
آنچه مهم است، قرار دادن فعالیت بدنی در برنامه روزانه است.
حداقل 30 دقیقه در روز ورزش هوازی داشته باشید. این فعالیت می تواند به میزان10 دقیقه و
سه بار در روز باشد. اگر مدتی فعال نبودید، به آرامی شروع کنید و به تدریج زمان آن را بیشتر
کنید.
درمان های دیابت نوع 1 و 2
درمان دیابت نوع 1 شامل تزریق انسولین یا استفاده از پمپ انسولین، بررسی های مکرر قند خون
و شمارش کربوهیدرات های دریافتی است. درمان دیابت نوع 2 در درجه اول شامل تغییر در سبک
زندگی، بررسی های مکرر قند خون، همراه با داروهای دیابت ، انسولین یا هر دو است.
بررسی های مکرر قند خون با توجه به برنامه درمانی، ممکن است چهار بار در روز یا بیشتر اگر
انسولین مصرف می کنید، باشد. نظارت دقیق تنها راه اطمینان از باقی ماندن سطح قند خون در
محدوده هدف است. افراد مبتال به دیابت نوع 2 که انسولین مصرف نمی کنند معمو اال قند خون
خود را خیلی کمتر بررسی می کنند.
حتی با مدیریت دقیق، گاهی اوقات سطح قند خون می تواند به طور غیر قابل پیش بینی تغییر
کند. با کمک تیم درمان دیابت، خواهید فهمید که چگونه سطح قند خون در پاسخ به غذا، فعالیت
بدنی، داروها، بیماری ها، الکل، استرس و برای خانم ها، نوسانات سطح هورمون ها تغییر می کند.
عالوه بر نظارت روزانه بر قند خون، پزشک احتما اال آزمایش منظم C1A را برای اندازه گیری سطح
متوسط قند خون در دو تا سه ماه گذشته توصیه می کند. در مقایسه با آزمایش های مکرر قند
خون روزانه ، آزمایش C1A بهتر میزان موفقیت درمان را نشان می دهد. افزایش سطح C1A ممکن
است نیاز به تغییر در داروهای خوراکی، رژیم انسولین یا برنامه غذایی شما باشد.
هدف C1A ممکن است ب اتوجه به سن و سایر عوامل متفاوت باشد. با این حال، برای بیشتر افراد
مبتال به دیابت، انجمن دیابت آمریکا C1A زیر 7 درصد را توصیه می کند.
انسولین افراد مبتال به دیابت نوع 1 برای درمان به انسولین نیاز دارند. بسیاری از افراد مبتال به
دیابت نوع 2 یا دیابت بارداری نیز به انسولین نیاز دارند.
انواع متفاوتی از انسولین در دسترس است، از جمله انسولین سریع اثر، متوسط اثر و طوالنی
مدت. با توجه به نیاز بدن، پزشک ممکن است مخلوطی از انواع انسولین را برای استفاده در طول
شبانه روز تجویز کند.
انسولین را نمی توان به صورت خوراکی برای کاهش قند خون مصرف کرد زیرا آنزیم های معده در
عملکرد انسولین اختالل ایجاد می کنند. انسولین با استفاده از یک سوزن و سرنگ ظریف یا یک
قلم انسولین تزریق می شود، وسیله ای که شبیه یک خودکار بزرگ جوهر است.
پمپ انسولین نیز ممکن است یک گزینه باشد. پمپ دستگاهی به اندازه یک تلفن همراه است
که در خارج از بدن قرار می گیرد. یک لوله مخزن انسولین را به کاتتری که زیر پوست شکم قرار
داده شده متصل می کند .
پمپ انسولین را برای تزریق مقادیر اندازه گیری شده ای از انسولین برنامه ریزی می شود. بسته
به وعده های غذایی، سطح فعالیت و سطح قند خون می تواند برای رساندن انسولین بیشتر یا
کمتر تنظیم کنید.
داروهای خوراکی: برخی از داروهای دیابت لوزالمعده شما را تحریک کرده و انسولین بیشتری تولید
و آزاد می کنند. برخی دیگر از تولید و ترشح گلوکز از کبد جلوگیری می کنند، این بدان معناست
که برای انتقال قند به سلول ها به انسولین کمتری نیاز دارید.
برخی داروها مانع عملکرد آنزیم های معده یا روده می شود که سبب تجزیه کربوهیدرات ها می
گردند و یا سبب می شوند بافت های شما نسبت به انسولین حساس تر شوند. متفورمین
)گلوکوفاژ ، گلومزا و…( به طور کلی اولین دارویی است که برای دیابت نوع 2 تجویز می شود.
جراحی چاقی اگرچه به طور خاص درمانی برای دیابت نوع 2 در نظر گرفته نمی شود، اما افراد مبتال
به دیابت نوع 2 که چاق هستند و شاخص توده بدنی آنها باالتر از 35 است، ممکن است از این
نوع جراحی بهره مند شوند. افرادی که تحت بای پس معده قرار گرفته اند، پیشرفت چشمگیری در
کنترل سطح قند خون دیده اند. با این حال، خطرات و مزایای طوالنی مدت این روش برای دیابت
نوع 2 هنوز مشخص نیست.
درمان دیابت بارداری
کنترل سطح قند خون برای سالم نگه داشتن کودک و جلوگیری از عوارض حین زایمان ضروری
است. عالوه بر حفظ رژیم غذایی سالم و ورزش ، برنامه درمانی ممکن است شامل کنترل قند خون
و در بعضی موارد استفاده از انسولین باشد. پزشک همچنین سطح قند خون را در حین زایمان
کنترل می کند. اگر قند خون افزایش یابد، کودک ممکن است مقادیر زیادی انسولین آزاد کند که
می تواند منجر به پایین آمدن قند خون بعد از تولد شود.
درمان پیش دیابت
انتخاب های سبک زندگی سالم می تواند کمک کند سطح قند خون به حد طبیعی رسانیده شود
یا حداقل از افزایش آن به میزان مشاهده شده در دیابت نوع 2 جلوگیری کند. حفظ وزن سالم از
طریق ورزش و تغذیه سالم می تواند کمک کند. ورزش حداقل 150 دقیقه در هفته و از دست
دادن حدود 7 درصد از وزن بدن ممکن است از ابتال به دیابت نوع 2 پیشگیری کند.
گاهی اوقات داروها )مانند متفورمین( اگر در معرض خطر ابتال به دیابت هستید، از جمله هنگامی
که دیابت شما در حال بدتر شدن است یا بیماری قلبی عروقی، بیماری کبد چرب یا سندرم تخمدان
پلی کیستیک دارید، گزینه های مناسبی هستند.
عالیم خطر در هر نوع دیابت
از آنجا که عوامل زیادی می توانند بر قند خون تأثیر بگذارند، ممکن است گاهی اوقات مشکالتی
پیش بیاید که نیاز به مراقبت فوری دارند، از جمله:
قند خون باال )هیپرگلیسمی(: سطح قند خون می تواند به دالیل زیادی افزایش یابد، از جمله
پرخوری، مریض بودن یا عدم استفاده کافی از داروهای کاهنده گلوکز. طبق دستور پزشک سطح
قند خون را بررسی کنید و عالئم و نشانه های افزایش قند خون مانند: تکرر ادرار، افزایش تشنگی،
خشکی دهان، تاری دید، خستگی و حالت تهوع را بررسی کنید. اگر میزان قندخونتان باال می باشد،
باید برنامه غذایی، داروها یا هر دو را تنظیم کنید.
افزایش کتون در ادرار ) کتواسیدوز دیابتی(: زمانی که سلول ها به انرژی نیاز داشته باشند و
انسولین در دسترس نباشد، بدن ممکن است شروع به تجزیه چربی ها کند. اسیدهای سمی حاصل
از تجزیه چربی ها در بدن می ماند که کتون نام دارد. از دست دادن اشتها، ضعف، استفراغ، تب،
درد معده و بوی بد دهان از عالیم ان می باشد. کتون موجود در ادرار با آزمایش ادرار قابل اندازه
گیری است. این وضعیت بیشتر در افراد دیابتی نوع 1 دیده می شود. و نیاز به اقدام اورژانسی
دارد.
سندرم هیپر اسموالر هیپرگلیسمیک غیر کتونی ) HHNS): عالئم و نشانه های این وضعیت تهدید
کننده زندگی شامل قند خون بیش از ،600 خشکی دهان، تشنگی شدید، تب، خواب آلودگی، گیجی،
از دست دادن بینایی و توهم است. معموال در افراد مبتال به دیابت نوع 2 دیده می شود ، و اغلب
به یک بیماری قبل از آن میتال می شوند. اگر عالیم یا نشانه هایی از این بیماری را دارید، با پزشک
تماس بگیرید یا فوراا به اورژانس مراجعه کنید.
قند خون پایین )هیپوگلیسمی(. اگر سطح قند خون پایین تر از سطح هدف کاهش یابد، به
عنوان قند خون پایین )هیپوگلیسمی( شناخته می شود. اگر دارویی مصرف می کنید که قند خون
را کاهش می دهد، از جمله انسولین، به دالیل زیادی از جمله حذف یک وعده غذایی و داشتن
فعالیت بدنی بیشتر از حد طبیعی، سطح قند خون کاهش می یابد. در صورت مصرف بیش از حد
انسولین یا داروی کاهش دهنده گلوکز که باعث ترشح انسولین توسط لوزالمعده می شود، قند
خون پایین نیز اتفاق می افتد.
سطح قند خون خود را به طور مرتب بررسی کنید و عالئم و نشانه های کاهش قند خون: تعریق،
لرزش، ضعف، گرسنگی، سرگیجه، سردرد، تاری دید، تپش قلب، تحریک پذیری، اختالل گفتار، خواب
آلودگی، گیجی، غش و تشنج را مشاهده کنید. قند خون پایین با کربوهیدرات های سریع جذب
شده، مانند آب میوه درمان می شود.
سبک زندگی و درمان های خانگی
برای مدیریت دیابت تعهد داشته باشید. درمورد دیابت اطالعات کسب کنید. با یک مربی دیابت
ارتباط برقرار کنید و در صورت نیاز از تیم درمانی دیابت کمک بگیرید.
غذاهای سالم انتخاب کنید و وزن خود را در محدوده مناسب حفظ کنید. اگر اضافه وزن دارید، در
صورت ابتال به دیابت، کاهش7 درصدی از وزن بدن می تواند تغییرات خوبی در قند خون ایجاد
کند. رژیم غذایی سالم شامل بسیاری از میوه ها، سبزیجات، پروتئین های بدون چربی، غالت
کامل و حبوبات ، با مقدار محدود چربی اشباع است.
فعالیت بدنی را بخشی از برنامه روزانه خود قرار دهید. ورزش منظم می تواند به پیشگیری از
دیابت کمک کند و همچنین می تواند در افرادی که به دیابت مبتال هستند به کنترل بهتر قند
خون کمک نماید. حداقل 30 دقیقه ورزش با شدت متوسط )مانند پیاده روی سریع( در بیشتر
روزهای هفته توصیه می شود.
تمرینات ترکیبی )تمرینات هوازی، مانند پیاده روی یا رقص در بیشتر روزها، همراه با تمرینات
مقاومت، مانند وزنه برداری یا یوگا دو بار در هفته( اغلب به کنترل قند خون به طور موثرتری
نسبت به هر نوع تمرین به تنهایی کمک می کند.
سبک زندگی برای دیابت نوع 1 و 2
از برچسب یا دستبندی که می گوید شما دیابت دارید، استفاده کنید. در صورت کاهش قند خون
اضطراری، حتما آبنبات یا شکالت همراه داشته باشد.
ساالنه معاینه منظم چشم پزشکی داشته باشید.
قند خون باال می تواند سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف کند. واکسن آنفوالنزا را حتما بصورت
ساالنه تزریق نمایید. اگر علیه هپاتیت B واکسینه نشده اید، حتما واکسن هپاتیت B را دریافت
نمایید.
به پاهای خود توجه بیشتری نمایید: پاهای خود را روزانه در آب ولرم بشویید و سپس به آرامی
خشک نمایید )مخصوصا بین انگشتان(، هر روز پای خود را از نظر تاول، بریدگی، زخم، قرمزی یا
تورم بررسی کنید.پاهای خود را مرطوب نمایید. اگر درد پا یا زخم دارید که به خودی خود بهبود
نمی یابد، با پزشک مشورت کنید.
فشار خون و کلسترول را کنترل نمایید : خوردن غذاهای سالم و ورزش منظم می تواند کمک زیادی
به کنترل فشار خون و کلسترول کند.
از دندان های خود مراقبت کنید: دیابت ممکن است شما را مستعد عفونت های جدی لثه کند.
دندان های خود را حداقل دو بار در روز مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. اگر دیابت نوع 1 یا 2
دارید ، معاینات منظم دندانپزشکی را انجام دهید. در صورت خونریزی لثه یا قرمزی یا متورم شدن
فوراا به دندانپزشک مراجعه نمایید.
سیگار کشیدن خطر ابتال به عوارض مختلف دیابت را افزایش می دهد. به گفته انجمن دیابت
آمریکا، دیابت ی هایی که سیگار می کشند بیشتر به بیماری های قلبی عروقی مبتال می شوند تا
دیابتی های غیر سیگاری. با پزشک در مورد راه های ترک سیگار یا قطع مصرف سایر انواع دخانیات
صحبت کنید.
اگر الکل می نوشید مصرف آن را محدود کنید. با توجه به میزان نوشیدنی و زمان مصرف آن، الکل
می تواند باعث قند خون باال یا پایین شود.
استرس را جدی بگیرید. هورمون هایی که بدن در پاسخ به استرس طوالنی مدت تولید می کند،
از عملکرد صحیح انسولین جلوگیری می کند، که سبب افزایش قند خون و استرس بیشتر می
شود. برای خود محدودیت هایی تعیین کنید. تکنیک های آرام سازی را بیاموزید. و خواب مناسب
داشته باشید.
درمان های جایگزین
اگر تصمیم دارید هر نوع روش درمانی جایگزین را امتحان کنید ، مصرف داروهایی را که پزشک
برای شما تجویز کرده قطع نکنید. حتماا در مورد استفاده از هر یک از این روشهای درمانی با پزشک
خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که باعث ایجاد واکنشهای جانبی یا تعامل با درمان فعلی شما
نمی شوند.
زندگی با دیابت می تواند دشوار و ناامید کننده باشد. گاهی اوقات ، حتی وقتی همه کارها را
درست انجام داده اید، ممکن است سطح قند خون شما افزایش یابد. اما به برنامه مدیریت دیابت
خود پایبند باشید و احتما اال هنگام مراجعه به پزشک تفاوت مثبت در C1A خواهید دید.
به اشتراک گذاشتن ناامیدی و پیروزی های خود با افرادی که می فهمند چه چیزی را تحمل می
کنید، می تواند بسیار مفید باشد. و ممکن است دریابید که دیگران نکات بسیار خوبی در مورد
مدیریت دیابت دارند. می توانید به انجمن دیابت ایران بپیوندید.
آماده شدن برای ویزیت
اطالعات شخصی اصلی، از جمله استرسهای عمده یا تغییرات اخیر زندگی را بنویسید. اگر قند خود
را در خانه کنترل می کنید، با ذکر جزئیات تاریخ و زمان آزمایش، نتایج گلوکز را به همراه داشته
باشید.
لیستی از آلرژی های خود و همه داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید، تهیه
کنید.
سابقه پزشکی خانوادگی خود را ثبت کنید. به ویژ ه، اقوام نزدیکی که دیابت، حمله قلبی یا سکته
مغزی داشته اند توجه داشته باشید.
سواالت خود را برای پرسش از دکتر بنویس ید. در مورد جنبه های مدیریت دیابت که درباره آن
ابهام دارید، سوال کنید.